| |
Chcę przejść jeszcze raz po tej trawie
Poświęcone pamięci 3030 świętych ofiar z mojego rodzinnego miasteczka
Gąbina, które zginęły w komorach gazowych Chełmna, w Polsce, w kwietniu
1942 roku
1.
Chcę przejść jeszcze raz
po tej trawie,
i płakać na tej ziemi
do nieba,
i do wiatru,
który smaga mi twarz.
Mierzę jeszcze raz nieszczęście
na tym skrawku ziemi,
tam, gdzie niegdyś stał mój dom.
Nie ma w nim drzwi,
a mama –
nie wróci już do domu
zaśnieżona,
z błękitnym dzbanem mleka w dłoni,
i błękitnym światem
w oczach.
Nie ma okien,
a słońce
nie będzie już wędrowało
od ściany do ściany,
od kąta do kąta,
wyczarowując dla mnie
zielonego kota
na stołku.
Tylko wierzby nad rzeką
zostały.
Moja łza wpada do wody,
mącąc na chwilę
jej spokój.
2.
Lecą, lecą żółte liście,
opowieść błądzi, krąży po drogach,
opowieść o ludziach spędzonych na pole –
gdy padał ulewny deszcz wiosenny.
Trzy tysiące żydów
bez wody, bez chleba,
stały przez cztery długie doby.
Dzieci pod gwiazdami –
płakały z głodu.
Od płaczu ich
nie pociemniały lasy.
Oto one, lasy zielone,
lasy Gąbina.
Ciemnoniebieskie niebo
nie spadło w płomieniach...
Na polu pasą się krowy wieśniaków.
pastuszek piecze ziemniaki w ognisku...
Czego tu jeszcze szukam w tym miasteczku?
Oto naprzeciwko idzie ospowata Stasia –
żyje, chodzi z żołnierzami,
pijana, niedomyta.
3.
Kto mnie wzywa tu, na polu?
Kto mnie zna, kto woła po imieniu?
Krzak płonie na polu –
Mały Lejbele krzyczy z płomieni.
Zdejmuję buty i podchodzę sama
do małego synka mojego sąsiada:
jego rączki są zupełnie czarne,
i tylko oko jego otwarte spogląda...
Odchodzę od ciebie, miasteczko,
twe drogi szare są jak dawniej.
Nadal przemijać tu będą jesienie i jarmarki,
a rzeka płynąć będzie spokojnie i pewnie.
Gąbin, październik 1946
----------------------------------------------------------------
s.115, Shvaygndike tirn (1962)
Tłum. Bella Szwarcman-Czarnota, 2015. |
|
איך
װיל
נאָך
אַמאָל
דאָ
גײן
איבערן גראָז
א
איך
װיל
נאָך
אַמאָל
דאָ
גײן
איבערן גראָז,
און
װײנען
פאַר
דעם הימל,
און פאַר
דעם
װינט,
װאָס
װײעט
פאַר
מײַן
פּנים.
איך
װיל
נאָך
אַמאָל
אױסמעסטן
דאָס
אומגליק
אױף
אָט
דעם שטיקל ערד,
װאו
ס'איז
אַמאָל
געװען
מײַן
הײם.
די טיר איז נישטאָ,
און די מאַמע
─
זי
װעט
מער נישט
אַהײם
קומען
אַ
פאַרשנײטע,
מיט
אַ
בלױען
קרוג מילך אין דער האַנט,
─
און מיט
אַ
בלױען
פאַרטאָג
אין די אױגן.
די פענצטער זײַנען נישטאָ,
די זון װעט מער נישט װאַנדערן
פון װאַנט צו װאַנט,
פון װינקל צו װינקל,
און אױסצױבערן מיר
אַ גרינע קאַץ אױף אַ בענקל.
נאָר די װערבעס בײַם טײַך זײַנען דאָ
─
מײַן
טרער פאַלט
אַרײַן
אין
װאַסער,
און צעשטערט אױף
אַ
װײַלע
זײער
רו.
ב
פאַלן,
פאַלן
געלע בלעטער.
אַ
מעשה בלאָנדזשעט
אַרום
אױף
די
װעגן,
אַ
מעשה
װעגן
מענטשן צונױפגעטריבענע
אױף
אַ
פעלד ─
עס האָט
געגאָסן
אַ
פרילינגדיקן רעגן.
דרײַ
טױזנט
ײדן
אָן
װאַסער,
אָן
ברױט,
פיר לאַנגע
פרילינגדיקע מעת-לעתן.
קלײנע
קינדער האָבן
געװײנט
פאַר
די שטערן ─
זײ
האָבן
געװאָלט
עסן.
פון קינדערישן געװײן
זײַנען
טונקעלער
נישט געװאָרו
די
װעלדער
אַרום.
אָט
זײַנען
זײ,
די גרינע
װעלדער,
די
װעלדער
פון גאָמבין.
דער טיפער בלױער
הימל
איז נישט
אַראָפּ
מיט
אַ
פײַער
פון דער הױך.
אױפן
פעלד פיטערן זיך קי,
אַ
פּאַסטעך
בראָט
קאַרטאָפל
בײַם
רױך
...
װאָס
זןך איך נאָך
דאָ,
אין דעם שטעטל?
עס באַגעגנט
מיך די געשטופּלטע
סטאַשע
─
זי לעבט, זי שפּאַצירט
מיט זעלנער,
זי איז שיכור און נישט געװאַשן.
ג.
װער
רופט מיך דאָ
אין פעלד?
װער
קען מיך נאָך
דאָ,
מײַן
נאָמען?
אַ
דאָרן
ברענט אין פעלד ─
אַ
קינד שרײַט
פון די פלאַמען.
איך טו
אױס מײַנע שיך און גײ צו,
צום קלײנעם זון פון מײַן שכן:
זײַנע הענטלעך זײַנען שױן קױל,
נאָר די אױגן זײַנען אָפן ...
------------------------------------------
איך גײ
אַװעק
פון דיר, שטעטל,
דײַנע
װעגן
זײַנען
בלױ
װי
אַמאָל.
װעסט
װײַטער
פּראַװען
האַרבסטן,
ירידים
און דער טײַך
װעט
פליסן אין טאָל.
---------------------------------------------------------------------------
שװײַגנדיקע טירן,1962, ז.115-7 |
|
